شهرداری و فصل تازه‌ مدیریت فرهنگی

نشست ملکوت کلمات و افطاری هنرمندان که به میزبانی شهردار تهران برگزار شد، پیام روشنی از سوی شهردار تهران برای دیگر مدیران اجرایی داشت که می‌تواند نشان از چگونگی دقت یک مدیر در سخنان رهبری داشته باشد. پیش از آنکه بخواهیم به گفته‌های قالیباف بپردازیم باید اشاره‌ای داشته باشیم به نگرانی‌های رهبری از وضعیت فرهنگی کشور و تاکید همواره‌ی ایشان بر بازسازی ساختار فرهنگی و ایجاد فضایی که بتوان از قِبَل آن نشاط فرهنگی را به جامعه بازگرداند.

رهبر معظم انقلاب همواره بر اهمیت بالا رفتن سرانه‌ی مطالعه اشاره داشته‌اند و مدتی پیش با تاکید بر اینکه باید به جای برخی کالاهای زائد، برای کتاب تبلیغ سراسری کرد دغدغه‌ی خودشان را در حوزه‌ی فرهنگ به گوش مسئولان رساندند.

مدیریت شهری به عنوان یکی از عوامل اجرایی که می‌تواند نقش پررنگی در زمینه هموار کردن خواسته‌های رهبری داشته باشد در چند سال گذشته با برپایی نمایشگاه‌های مختلف کتاب در محلات و توجه ویژه به وضعیت هنرمندان کشور کمک شایانی در رابطه با ایجاد فضای نشاط فرهنگی انجام داد. شهرداری تهران بعد از سال‌ها با احترام به شهروندان تلاش کرد زیبایی‌های بصری را افزایش دهد. زیباسازی میادین و معابر و اخیرا با رویکرد ویژه به نقاشی‌های دیواری در سطح شهر تلاشی‌ست در جهت ایجاد آرامش ذهنی از طریق آرامش چشم‌ها.

این رویکرد وقتی در کنار دیگر تلاش‌های شهرداری در جهت رفع مشکلات هنرمندان قرار می‌گیرد ما را به این امید می‌رساند که بعد از سال‌ها در یکی از حوزه‌های اجرایی شاهد حضور مدیرانی باشیم که دغدغه‌های فرهنگی‌شان زیر سایه‌ی تمایلات و نگرش‌های سیاسی قرار نگرفته است. سخنان اخیر قالیباف در جمع هنرمندان تهرانی که در آن از تلاش برای رفع بخشی از مشکلات معیشتی هنرمندان سخن گفته و همچنین وعده‌ی توسعه‌ی خانه‌ی هنرمندان از جمله اقدامات شهردار تهران در جهت مدیریت فرهنگی‌ست. البته فراموش نکردیم که در زمان فرماندهی نیروی انتظامی نیز یکی از دغدغه‌های قالیباف ایجاد وضعیتی بود که مردم از حضور نیروهای انتظامی در شهر احساس وضعیت پلیسی نکرده و یک نزدیکی فرهنگی میان پلیس و شهروندان به وجود بیاد.

امروز نیز شهرداری تهران به لطف چنین رویکرد فرهنگ محوری توانسته نگاه کلیشه‌ای از شهرداری که ملاک سنجشش بر مبنای مقدار کلنگی بود که به زمین می‌خورد را تغییر داده و از شهرداری به عنوان بخشی از هویت شهر برای شهروندان رونمایی کند.

یکی دیگر اقدامات مهم فرهنگی شهرداری توجه به مسئله‌ی حافظه‌جمعی شهروندان یک شهر است. تهران با وجود قدمتی که دارد هیچگاه دارای یک مدیریت شهری بر مبنای حفظ و پرورش حافظه‌ی جمعی که برگرفته از تاریخ و هویتش باشد نبوده است. به همین خاطر تهران همواره شهری بی خاطره تلقی می‌شد. و این بازآفرینی و ساخت هویت و حافظه‌ی شهری از طریق یکسان سازی‌های معابر و همچنین در بخش‌هایی از شهر نصب چراغ‌های فانوس مانند قدیمی همه و همه از درک بالای مدیران شهر در اهمیت برگشتن به سمت هویت تاریخی شهر دارد. و هیچ قشری به اندازه‌ی هنرمندان تهرانی نمی‌تواند در این راه کمک حال شهرداری باشد. از این روست که شاهدیم در دوران مدیریت اخیر شهرداری تهران حمایت ویژه‌ای از این هنرمندان فعال در حوزه‌ی هنرهای تجسمی و طراحان و همچنین معماران خلاق و جوان صورت گرفته است.

همچنین از طریق همان مسئله‌ی زیبایی‌های بصری، ما بعد از دهه‌ها شاهدیم که کم کم رنگ به تهران برگشته است و به مرور تهران خاکستری از حافظه‌ها رخت خواهد بست. این توجه به اهمیت رنگ‌ها در زیباسازی شهر یکی از درخشان‌ترین اقدامات شهرداری در بخش فرهنگی جامعه است چرا که با برگشتن رنگ به سطح شهر نشاط روانی در جامعه رشد می‌کند.

 

صحبت‌های قالیباف در جمع هنرمندان تهرانی می‌تواند سرمشقی برای مدیران حوزه‌های مختلف اجرایی باشد. به ویژه که درست در راستای دغدغه‌های رهبری حرکت می‌کند. توجهبه این بخش از سخنان قالیباف که می‌گوید: "استقلال هر ملت و کشوری در گرو استقلال فرهنگی آن کشور است. ممکن است ما در کشور استقلال سیاسی داشته باشیم و در بخش اقتصادی و نظامی شرایط مناسبی داشته باشیم؛ ولی اگر استقلال فرهنگی خود را از دست دهیم، در دیگر زمینه‌ها شکست خواهیم خورد…رسالت سنگین حفظ استقلال فرهنگی کشور، بیش از همه به دوش اصحاب هنر و مدیران فرهنگی و هنری است. من نیز به عنوان یک مدیر ناچیز در شهر تهران، این وظیفه اسلامی و ملی را بر عهده خود می‌دانم." و همچنین تاکید او بر نقش جدی هنرمندان در ساخت چنین فضای فرهنگی می‌تواند نمایانگر نگرش فرهنگ محور مردی باشد که گرچه بر آمده از نیروهای انتظامی و نظامی‌ست، اما مشخص است فصل تازه‌ای را در مدیریت فرهنگی ایجاد کرده است.